12- AVRUPA BİRLİĞİ SÜRECİNDE DİNİ KURUMLAR VE DİN EĞİTİMİ

Farklı dinî ve kültürel geleneklerden gelen ve kültürel altyapıları değişik olan ülkelerden oluşan Avrupa Birliğine tam üyelik sürecinde ilerleyen ülkemizin, söz konusu topluluk içinde nüfusunun çoğunluğu müslüman olan tek ülke olması, ülkemizin dinî kurumlarının yapılanması ve din eğitimiyle ilgili uygulamaları bağlamında oradaki mevcut modellere aynen entegre olmak yerine bizim şartlarımıza uygun modellerin aranmasını gerektirmektedir. Öte yandan gerek Avrupa Birliği gerekse ülkemiz kamuoyunda farklı din ve kültürel altyapıya mensup olan Türkiye’nin tam üyelik sürecinin bazı sosyo-kültürel problemleri yaşayacağı endişeleri dile getirilmektedir. Bu endişeleri de dikkate alarak kamu vicdanını rahatsız etmeyecek, üyelik sürecini olumsuz etkilemek bir yana, kolaylaştırmayı hedefleyen model ve yöntem arayışlarına yardımcı olmak gayesiyle bu toplantı gerçekleştirilmiştir.

Bu Milletlerarası Tartışmalı İlmî Toplantı ile Avrupa Birliği üyesi ülkelerde dinî kurumların yeri/yapılanması ve din eğitimi uygulamaları incelenmiş, elde edilen neticeler ilim dünyasına takdim edilmiş; Avrupa Birliğine tam üyelik sürecinde tarama ve müzakere safhalarında bulunan ülkemizin dinî kurumlar ve din eğitimi-öğretiminde birlik mevzuatı ve normlarına uygun olarak yapılanmasına yardımcı olmak üzere Birlik üyesi ülkelerdeki farklı uygulamalar ele alınmış ve ülkemiz şartları için en uygun model arayışı çabalarına katkıda bulunmak hedeflenmiştir. 

Avrupa Birliği’ne üye olmak için Türkiye’nin uzun yıllardır büyük gayret gösterdiği bilinen bir gerçektir ve buna bağlı olarak son yıllarda tam üyelik için ciddi adımların atıldığı bir dönem yaşanmaktadır. Bu sebeple Avrupa ülkelerindeki dinî kurumlar, özel ve resmî din eğitimi veren okullar ile ülkemizdeki dinî kurumlar ve din eğitimi konusundaki uygulamalar hakkında, ülkemizde ilk defa olmak üzere “Avrupa Birliği Sürecinde Dinî Kurumlar ve Din Eğitimi” konulu Milletlerarası Tartışmalı İlmî Toplantı düzenlenmiş ve bu toplantı şimdiye kadar ihmal edilen bu alandaki araştırmalar için bir başlangıç teşkil etmiştir. 

Avrupa Birliği’ne üyelik aşamasında Türkiye uyum için gerekli düzenlemeler yapmaktadır. Gittikçe küreselleşen dünyamızda toplumların birbirlerini daha yakından tanıması için sahip oldukları değerlerini de dikkate almak durumundadır. Bu ciddi konunun uluslararası bir toplantı düzeyinde ele alınmasının son derece yararlı olacağı düşüncesiyle, çok sayıda ulusal ve uluslararası düzeyde bilim ve fikir adamıyla bu konuyu ülkemizin gündemine bir kez daha getirmek, Avrupa Birliği ülkelerindeki mevcut dinî kurumlar ile bunların hukukî ve malî statülerinin, dinî eğitim ve öğretim faaliyetlerinin genel eğitimle ilişkisinin ve farklı dinlere mensup kişilerin söz konusu hakları kullanma şartlarını tespit etmek ve ilgililerin dikkatine sunmak üzere bu sempozyum gerçekleştirilmiş ve toplantıya Almanya, Fransa, İngiltere ve İtalya gibi ülkelerin bilim adamlarının katılımı sağlanmıştır. Toplantıya katılan Almanya, Fransa, İngiltere ve İtalya gibi ülkelerin akademisyenleri tarafından kendi ülkelerindeki dinî kurumlar ve din eğitimi konusunda bilgiler verilmiş ve mevcut uygulamalar ele alınmış, bilim adamlarının gözüyle gerek Batı toplumlarında, gerekse ülkemizdeki din eğitimi ve dinî kurumların durumu resmedilmiştir. Ayrıca yurt içinden toplantıya katılan akademisyenler de Türkiye’deki dinî kurum ile örgün ve yaygın din eğitimi konusundaki araştırma ve incelemelerini takdim etmişlerdir.

Toplantıya katılan ilim adamları ve tebliğ başlıkları şöyledir:

1- Prof. Dr. Michael CROMARTIE (Ethics and Public Policy Center-Washington-ABD), “Modern Kamusal Alanda Din ve Dinî Kurumlar”;

2 - Prof. Dr. Robert JACKSON (Warwick Üniversitesi- İngiltere) “Avrupa Kurumları ve Din Çalışmalarının Kamusal Alanda Genel Eğitime Katkısı”;

3 -. Doç. Dr. Céline BÉRAUD (Paris Sorbonne Üniversitesi-Fransa), “Avrupa Birliği Mevzuatında Din Eğitimi ve Öğretiminin Yeri”;

4 - Prof. Dr. Brian E. GATES (St. Martins’s College- Lancaster-İngiltere), “Avrupa'da Din Eğitimine Kapsayıcı Bir Yaklaşıma Doğru: İngiltere Örneği”;

5- Prof. Dr. Alessandro FERRARI (Università dell'Insubria-İtalya), “Avrupa Birliğinde Dinî Kurumlar ve Din Eğitimi: İtalya Örneği”;

6 – Prof. Dr. Recai DOĞAN (Ankara Üniversitesi), “Avrupa Birliğinde Dinî Kurumlar ve Din Eğitimi: Almanya Örneği”;

7 - Prof. Dr. Mehmet GÖRMEZ (Ankara Üniversitesi), “Türk Hukuk Mevzuatında Dinî Kurumların Yeri ve Uygulama”;

8 - Doç. Dr. Hasan Nuri YAŞAR (Marmara Üniversitesi-İstanbul), “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Mahkemesi İçtihatlarında Din Eğitimi”;

9- Doç. Dr. Ahmet KAVAS (İstanbul Üniversitesi), “Avrupa Birliğinde Dinî Kurumlar ve Din Eğitimi: Fransa Örneği”;

10 - Yrd. Doç. Dr. Mustafa ÖCAL (Uludağ Üniversitesi-Bursa), “Türk Hukuk Mevzuatında Din Eğitim ve Öğretiminin Yeri ve Uygulama Biçimi”.